Prześladowanie chrześcijan towarzyszyło chrześcijanom od samego początku istnienia Kościoła. Początkowo, (przed rokiem 250 n.e.), prześladowania chrześcijan miały charakter lokalny i spontaniczny, nie były wynikiem oficjalnej polityki państwa rzymskiego (panującego wówczas w regionie). Później jednak przerodziły się w działanie systemowe.
Prześladowanie chrześcijan na tle politycznym
Kościół w swych początkach nie był narażony na prześladowania, dopóki władze Rzymu postrzegały go jako jedno z żydowskich ugrupowań. Tak! Chrześcijaństwo było początkowo wyłącznie jedną z wielu żydowskich sekt, a chrześcijan nazywano wówczas „Nazarejczykami” – nawiązując do rodzinnego miasta Chrystusa. Nawet we współczesnym języku hebrajskim „chrześcijanin” to nadal to samo co „Nazarejczyk”!
Dopiero po odróżnieniu chrześcijaństwa od judaizmu przez ówczesną władzę rzymską, oficjalnie zakazano przyjmowania chrześcijaństwa, kierując się względami politycznymi – okupant rzymski żądał bowiem pełnej lojalności swoich poddanych. Nową religię można tolerować, o ile prowadzi do stabilności państwa i lojalności obywateli wobec Rzymu (stąd na przykład z resztą nie prześladowano judaizmu tak długo jak nie stawiało oporu najeźdźcy z Rzymu).
A tymczasem chrześcijaństwo rozprzestrzeniało się szybko, a jego wyznawcy uznali swą całkowitą lojalność duchową i moralną wobec Chrystusa. To stało się oczywistym zagrożeniem dla cesarza, obawiającego się rodzącej się właśnie siły mogącej podburzyć lud, stworzyć niejako „państwo w państwie”.
Także niektóre z praktyk chrześcijan przyczyniły się do wątpliwości władz rzymskich co do ich lojalności. Chrześcijanie odmówili składania wonnych ofiar przeznaczonych na cześć cesarza. Wątpliwości wzbudzały też zgromadzenia odbywające się nocą i w tajemnicy. Władze rzymskie widziały dopatrywały spisku przeciwko porządkowi państwa. Chrześcijanie zaczęli również odmawiać służby wojskowej. Te wszystkie czynniki doprowadziły do rychłej decyzji o zwalczaniu wspólnot w zarodku.
Religijne powody prześladowania chrześcijan
Religia cesarstwa rzymskiego pełna była rytuałów i obrzędów oddawania czci i składania ofiar bożkom. Rzymianie nie sprzeciwiali się, by do grona bóstw dołączały kolejne, dopóki to nie zaburzało panującego porządku. Chrześcijanie nie mieli bożka, a ich kult był duchowy. Modlili się w sercu, z zamkniętymi oczami, utrzymując niewiele zewnętrznych rytuałów. W oczach Rzymian taka nie wyrażana na zewnątrz wiara nosiła znamiona ateizmu.
Tajemniczy charakter zgromadzeń chrześcijan, niektóre praktyki (np. pocałunek pokoju) były również źródłem pomówień i oskarżeń o kazirodztwo, kanibalizm i inne niemoralne praktyki. Wierzenia odnoszące się do ciała Chrystusa były błędnie interpretowane („Jedzcie i pijcie”), powstawały plotki o tym, że chrześcijanie zabijają dzieci i składają z nich ofiary swojemu Bogu.
Społeczne powody prześladowania pierwszych chrześcijan
Chrześcijańskie wezwanie do troski o słabszych i biednych stało się powodem pogardy, którą chrześcijan darzyli wpływowi przywódcy społeczni. Ci ostatni zaczęli obawiać się wpływu chrześcijańskiego prawa do równości i wolności. To zagrażało systemowi społeczeństwa klasowego, które utrwalało niesprawiedliwość w społeczeństwie. Chrześcijańska postawa była nie do przyjęcia dla ówczesnych elit i arystokracji.
Ponadto chrześcijanie sami zaczęli izolować się od pogan w życiu społecznym. Doprowadziło to do postrzegania ich jako separatystów, a postawa ta oczywiście była dla rzymskich władz podejrzana.
Ekonomiczne powody prześladowania chrześcijan
Rozprzestrzenianie się chrześcijaństwa zagrażało niektórym przemysłom ówczesnej gospodarki takim jak pogańscy kapłani, rzeźbiarze, jasnowidze, czy malarze.
Po 250 r n.e. prześladowania chrześcijan stały się jawne i usankcjonowane dekretem Cezara. Epidemie, problemy społeczne czy polityczne Imperium były przypisywane obecności wyznawców Chrystusa odrzucających kult starożytnych bogów.
Prześladowanie chrześcijan nie skończyło się jednak wraz z przyjęciem chrześcijaństwa przez cesarza Konstantyna. Pomimo iż niebawem chrześcijaństwo miało stać się obowiązującą religią imperium, w dalszych wiekach i aż po dziś dzień narażone jest na prześladowania w różnych częściach świata.
Dowiedz się więcej na temat współczesnej sytuacji chrześcijan na Bliskim Wschodzie.
Dołącz do naszej listy mailingowej, by poznać Ziemię Świętą i chrześcijańską historię Bliskiego Wschodu poprzez muzykę i literaturę!